O efecto espectador ou a difusión da responsabilidade é un fenómeno estudado pola psicoloxÃa social. RefÃrese a aqueles casos en que os individuos que testemuñan un crime non ofrecen ningunha forma de asistencia ás vÃtimas cando hai outros presentes. De feito, este efecto sostén que canto maior sexa o número de espectadores que atendan a alguén en perigo, menos probable será que alguén se responsabilice e axude á vÃtima.
Un exemplo que conmocionou a moitas persoas é o caso de Kitty Genovese.
O 13 de marzo de 1964, Kitty Genovese foi brutalmente asasinado fronte a súa casa. Ela aparcou o seu coche diante do seu apartamento, cando un home a perseguiu e apuñalou dúas veces na parte traseira do seu domicilio. Kitty pediu axuda, pero só unha persoa berrou para que a deixase soa. O ladrón fuxiu no coche, pero regresou dez minutos despois para ferir a Kitty, roubarlle e abusar sexualmente dela. Este ataque durou media hora e ocorreu fronte a case corenta persoas, que escoitaron os gritos da vÃtima. Finalmente, alguén chamou á policÃa, pero era demasiado tarde.
Por que ninguén chegou a axudar a Kitty logo de recibir as primeiras lesións? A resposta reside no efecto espectador.
O efecto espectador non só afecta ás vÃtimas de asaltos ou urxencias médicas en lugares públicos, tamén se pode experimentar en situacións sociais. Por exemplo, cando alguén é verbalmente atacado ou acosado nun grupo e, a pesar de non estar de acordo co ataque, ninguén fai nin di nada para defender ao outro. Cada vez que testemuñamos algo que aos nosos ollos é unha inxustiza e non facemos nada, por temor ou por calquera outro motivo, estamos caendo no efecto do espectador. É doado dicir que non imos permitir que isto suceda, pero cando enfrenta a situación é moi probable que non reaccione como quere. Significa isto que é imposible superar o efecto do espectador? A resposta é negativa. O cambio é posible.
Ao afrontar o efecto espectador é necesario facer cambios a nivel persoal. Debemos ter en conta o que está a suceder e identificalo como unha situación irregular ou de emerxencia. Do mesmo xeito, a empatÃa desempeña un papel crucial, entendendo que todos os seres humanos son dignos de axuda e que esta persoa en problemas poderÃa ser un mesmo. A parte máis complicada é superar o medo e a confusión. O esencial é saber que se pode axudar, probablemente non teñas coñecementos médicos para coidar dunha persoa ferida ou non podes enfrontarte a un ladrón, pero podes chamar a unha ambulancia ou a policÃa. A mellor parte é que axiña que unha persoa fai algo, os demais responden do mesmo xeito.
Todo o que se necesita é que unha persoa faga a diferenza.
Un vÃdeo onde explica este fenómeno: