Enténdese como kodokushi ou morte solitaria a un fenómeno en auxe no paÃs nipón, ata o punto de converterse nunha problemática social.
Trátase, tal e como indica a tradución do termo, do proceso polo cal unha gran cantidade de persoas falecen na máis absoluta soidade nas súas casas, sendo a súa morte descoñecida por un tempo e polo xeral sendo atopados dÃas ou semanas máis tarde debido aos cheiros propios da descomposición.
Xeralmente este fenómeno obsérvase en persoas da partir de corenta e cinco-cincuenta anos de idade, especialmente no caso de homes.
En moitos casos non teñen relacións próximas de amizade e non chegaron a formar unha familia (sendo moitos deles solteiros), ou ben a pesar de conservar vÃnculos familiares non se vÃan de maneira frecuente ou cotiá. Adoita tratarse de persoas que están soas nos últimos momentos da súa vida, xeralmente anciáns.
Con todo tamén se observaron casos en persoas mozas que non conseguen medios para subsistir, asà como tamén en persoas que padecen algunha discapacidade psÃquica ou están en situación de dependencia ou fronte enfermidades graves en persoas que viven soas e non teñen contacto ou rede de apoio social.
As causas concretas da morte varÃan enormemente en cada caso, aÃnda que é habitual atopar casos de accidentes cerebro-vasculares, infartos, inanición ou falta de nutrientes ou consecuencias de adiccións, entre elas a cirrosis derivada do alcoholismo (empregado a miúdo para aliviar a sensación de soidade).
O kodokushi ou morte solitaria non ten unha única causa, sendo un fenómeno multicausal, pero polo xeral considérase que a súa elevada prevalencia é debida principalmente ás dificultades que pode xerar a combinación dun estilo de vida tan esixente e centrado no profesional, factores culturais e o envellecemento progresivo da poboación.
Entrando en maior detalle, unha das súas principais causas e á súa vez un dos seus elementos definitorios é a soidade: o elevado nivel de esixencia profesional e a procura constante da excelencia fan que gran parte da poboación nipoa deixe de lado aspectos tan relevantes como as relacións sociais e a vida persoal, permanecendo unha proporción relevante de persoas solteiras (de feito, nalgúns sectores ao redor dunha cuarta parte da poboación de máis de cincuenta) e con pouco contacto social.
A miúdo maniféstase que parte da culpa da situación é que apenas teñen tempo para iso, máis aló dos contactos laborais que terminan tras chegar a xubilación. De feito, pese ao elevado nivel de poboación nun territorio relativamente pequeno e á visión tradicional na que os maiores viven xunto aos seus fillos e netos, Xapón é un dos paÃses considerados entre os máis solitarios do globo.
Parte da causa é tamén do feito de que a demanda da excelencia que fai a sociedade, extremadamente centrada en crecer a nivel económico e a ser produtiva, xeran elevados niveis de tensións que terminan por xerar apatÃa e falta de ganas de relacionarse e activarse.
Todo iso repercute tamén a nivel demográfica: cada vez hai menos nacementos, co que co paso do tempo a poboación vai envellecendo.
En moitos casos, unha vez xubiladas (ou en persoas mozas, tras pasar penurias económicas ao non conseguir traballo) as persoas van perdendo cada vez máis recursos, ata o punto de que poden chegar a ter unha gran precariedade económica e pasar fame. De feito, unha das causas de morte é a inanición. Nalgúns casos tamén sofren demencia ou algún tipo de dependencia, como xa se mencionou anteriormente.
Por último, a pesar de que moitos dos devanditos anciáns morren tras un perÃodo de soidade e dun estado que os farÃa precisar e mesmo depender da axuda doutros, a soidade, a vergoña e o pensamento de non querer ser unha carga fan que moitos non se atrevan a pedir axuda aÃnda cando a necesitan, a miúdo finxindo estar ben nos seus últimos momentos.
Documental sobre o tema: